Бирдамлик – илоҳий неъмат

Инсоният қадимдан турли хил миллат ва элат бўлиб яшаб келади. Ҳамма бир ер курасида ва бир осмон остида яшайди. Башариятнинг пайдо бўлиши ҳам бир ота-онадан эканлигини Аллоҳ таоло Ўзининг китобида марҳамат қилган:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا

“Эй одамлар! Биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратдик ва сизларни ўзаро танишишингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик.”[1]

Бу ояти каримада инсонлар ота-онаси бир эканлигини билдириб, улар ака-ука эканлигини англатади. Шундай экан, одамизод бирга ўзаро меҳрибонлик билан бир бири билан дўст ҳолда яшашига ишора қилади. Чунки ўзаро бирдамлик илоҳий неъмат ва катта кучдир. 

Одам фарзандининг бирдамлигига раҳна солувчи иллат бу ҳасад, бахиллик, зўравонлик ва Аллоҳга ишонмасликдир. Бундай уруғларни одамлар орасида шайтон ва шайтонсифат кимсалар сочади. Шайтоннинг иғвосини таниш ва ундан қутулиш учун Яратган Роббиларининг кўрсатмаларига барча амал қилишлари керак.

وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءَ فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا

“Барчангиз Аллоҳнинг ипини маҳкам тутинг ва бўлиниб кетманг. Ва Аллоҳнинг сизга берган неъматини эсланг: бир вақтлар душман эдингиз, бас, қалбларингизни улфат қилди. Унинг неъмати ила биродар бўлдингиз.”[2]

Ушбу оятдаги «Аллоҳнинг ипи»дан мурод Қуръон ва суннатдир. Инсоният барчаси иймон келтириб, Аллоҳнинг охириги китобини маҳкам тутиши керак. Зеро, дунё тарихида турли халқлар, қабила-уруғлар ва миллатларни Исломчалик бирлаштирган тузум ёки мафкура йўқ. Чунки Ислом биродарлиги ирқ, насаб, тил, қабила, қавм асосида эмас, балки Аллоҳ ва Унинг Расулига иймон келтириш асосида бўлади.

Аллоҳ таоло ўзининг китобини ипга ўхшатмоқда. Жарга қулаш хавфидаги инсон ип-арқонни маҳкам ушласа, қутилиб қолганидек, дўзах тубига қуламасликнинг ҳам бирдан-бир чораси–Қуръони Каримни маҳкам ушлашликдир. Шундагина инсон нажот топади. Мусулмон уммати нажот топиши учун барча бир бўлиб Аллоҳнинг каломи Қуръони Каримни маҳкам тутишлари лозимдир. Агар инсониятнинг ҳаммаси иймон келтирмаса, унда иймон неъмати билан сийланган мусулмонлар Аллоҳнинг Китобини ва шариатини маҳкам тутиш лозим. 

Ислом динининг бирлашиш ва жипслашишга қаратган аҳамияти нафақат сўзда балки, унинг кўп амаллари ва маросимларида ҳам амалий тарзда кўзга ташланади. Мусулмонлар жам бўлишлари учун беш вақт намозни жорий этди ва уни масжидда жамоат билан ўқишни ёлғиз ҳолда ўқишдан афзал қилди.

Худди шу маъно учун жума намозини фарз қилди. Ва мазкур намозни кундалик жамланишдан каттароқ миқёсдаги жамланиш намози қилди. Зотан, “жумъа” сўзи жамлаш сўзидан олинган. Сўнгра, ундан ҳам каттароқ йиғилиш ўлароқ ҳайит намозларини жорий қилди.

Булардан ҳам каттароқ йиғилиш ва анжуман эса ҳажда бўлади. Унда бутун дунёдан келган мусулмонлар биргалашиб ягона ибодатни адо этадилар. Албатта, бу ишларда жуда катта ибратлар, олий мақсадлар ва эзгу маънолар мужассамдир.

وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فِي الأَرْضِ جَمِيعاً مَّا أَلَّفَتْ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَـكِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

“(Аллоҳ) уларнинг қалбларини бирлаштирган зотдир. Агар ер юзидаги ҳамма нарсани сарф қилсанг ҳам, уларнинг қалбларини бирлаштира олмас эдинг. Лекин Аллоҳ уларни бирлаштирди. Албатта, У ғолиб ва ҳикматли зотдир.”[3]

Аллоҳнинг неьматлари жуда кўп, лекин Аллоҳ бандаларига эслатган ўзининг буюк мурувватларидан бири бу ўзаро душман бўлиб ва тарқоқ юрган инсонларни бирдамлик, қалбларига ўзаро меҳрибонлик неъматини солиб улфат қилиб қўйганлигини эслатмоқда.

Демак инсон учун ислом рўёбга оширган дунёдаги инсоний манфаатлар орасидаги энг буюк самара бу - тарқоқ юрган инсонларни бирлаштиргани ва ўзаро душман бўлган кишиларни бир-бирларига унсу улфат қилиб қўйганидир. Қолган барча манфаатлар ушбу манфаат ортидан келиб чиқади. Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи вассаллам умматга ушбу тавсияни марҳамат қилдилар:

Имом Байҳақийкелтирган ҳадисда: Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи вассаллам:

عَنْ عُمَرَ ، أَنّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ , قَالَ : " عَلَيْكُمْ بِالْجَمَاعَةِ ، وَإِيَّاكُمْ وَالْفُرْقَةَ ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ مَعَ الْوَاحِدِ ، وَهُوَ مِنَ الاثْنَيْنِ أَبْعَدُ ، وَمَنْ أَرَادَ بُحْبُحَةَ الْجَنَّةِ فَعَلَيْهِ بِالْجَمَاعَةِ."

 “Жамоат билан бирга бўлинглар. Ўзаро бўлиниб қолишдан эҳтиёт бўлинглар. Албатта, шайтон ёлғиз киши биландир. У икки кишидан узоқроқ бўлади. Ким жаннатнинг қоқ ўртасини ирода қилса, доимо жамоат билан бирга бўлсин”, дедилар.

Жамоатда барака бор. Бирлик ва бирдамликда куч ва қувват бор. Аҳил ва иноқликда Аллоҳнинг раҳмати бор. Исломнинг ҳам мақсади шу. Шайх Муҳаммад Саъид Рамазон Бутий роҳматуллоҳи алайҳ сўзларини эслайлик: Эй Аллоҳнинг бандалари, Аллоҳ азза ва жалла динининг тушишига сабаб бўлган бирлашишнинг манфаат чегарасини билиб олайлик.

Қаерда бўлмасин мусулмонларни Ислом номи билан бирлашиб аҳил яшаётганларини кўрсангизлар, билинки улар исломга мувофиқ тўғри ҳидоят йўлида кетаябдилар. 

Қаерда бўлмасин уларни Ислом номи билан бир-бирлари ила келиша олмай бўлиниб юрганларини кўрсангизлар, билингки улар Исломни танимай йўлдан адашиб юрибдилар. Чунки ҳақиқий Исломнинг биринчи фойдаси миллатни бирлаштириб фитна сабабларини йўқотишдир.

Аллоҳ барчамизни доим сиротул мустақимда жамласин. Мусулмонларнинг бирдамлиги яна кучайсин ва жаннатга бирга қилсин!

“Жўйбори Калон” аёл қизлар 

ўрта махсус ислом таълим 

муассаса мударриси 

Жамол Мавлонов

[1] Ҳужурот 13

[2] Оли имрон 103

[3] Анфол 63