"Konstitutsiya —suveren davlat kafolati"

#maqola 

"Konstitutsiya —suveren davlat kafolati" 
Har qanday davlatning siyosiy-huquqiy tizimi Konstitutsiya orqali tartibga solinadi. Konstitutsiya davlatning asosiy qonuni sifatida uning suverenligini mustahkamlovchi poydevor bo‘lib xizmat qiladi. Suverenitet — davlatning ichki va tashqi siyosatini mustaqil ravishda amalga oshirishi, hukumdorlikni hech kimga bo‘ysunmagan holda tashkil etish qobiliyatidir. Shunday ekan, Konstitutsiya nafaqat huquqiy hujjat, balki davlat mustaqilligi va uning barqarorligini ta’minlovchi kafolatdir.

O‘zbekiston Respublikasining amaldagi Konstitutsiyasi ham davlat suverenitetini asosiy tamoyillardan biri sifatida e’tirof etadi. Bu norma davlat mustaqilligi, hududiy yaxlitligi, xalqning oliy hokimligi va hokimiyat tarmoqlarining bo‘linishi kabi konstitutsiyaviy qoidalarda o‘z aksini topgan.

Konstitutsiya davlatning tuzilishi, hokimiyat organlari vakolatlari, ularning o‘zaro munosabatlari va jamiyat boshqaruvining huquqiy modelini belgilaydi. Suveren davlat Konstitutsiyasiga ko‘ra:

 • o‘z hududiga egalik qiladi va uni himoya qiladi;

 • mustaqil qonun chiqaradi;

 • ichki va tashqi siyosatini mustaqil yuritadi;

 • xalqning boshqaruvdagi ishtirokini kafolatlaydi.

Bu holat Konstitutsiyani suverenitetni mustahkamlovchi bosh manba sifatida ko‘rsatadi.

 Konstitutsiyada xalq davlat hokimiyatining yagona manbai sifatida e’tirof etiladi. Xalq o‘z irodasini referendumlar, saylovlar va vakillik organlari orqali namoyon etadi. Bu jarayonlar:

 • hokimiyatning qonuniyligini ta’minlaydi;

 • davlat boshqaruvida demokratik tamoyillarni qaror toptiradi;

 • suverenitetni xalq irodasiga tayangan holda mustahkamlaydi.

Konstitutsiyada belgilangan qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlarining bo‘linishi davlat suverenitetining barqaror ishlashini ta’minlaydi. Bu tizim:

 • mutlaqlashtirishning oldini oladi;

 • davlat boshqaruvida muvozanat yaratadi;

 • fuqarolarning huquq va erkinliklarini kafolatlaydi.

Demak, hokimiyatlar bo‘linishi suveren davlatning barqaror rivojlanishiga xizmat qiluvchi asosiy mexanizmdir. 

 Yuqorida keltirilgan ilmiy tahlillar shuni ko‘rsatadiki, Konstitutsiya davlat suverenitetini kafolatlovchi asosiy huquqiy manbadir. U davlat mustaqilligini huquqiy jihatdan mustahkamlaydi, hokimiyat tizimini belgilaydi, xalq hokimiyati va fuqarolarning huquq hamda erkinliklarini himoya qiladi. Konstitutsiya — suveren, demokratik va huquqiy davlat qurilishining bosh tamoyili bo‘lib, uning amal qilishi barqaror taraqqiyotning muhim garovidir.

 Ta`lim muassasasi o`qituvchisi :    Sh.Elchiyeva